مازندران از جمله استانهای بالانشین مربوط به جداول آماری جذب گردشگر داخلی و خارجی است و در این رابطه با استانهای ذی نفوذی همچون اصفهان و فارس حداقل در جذب گردشگران داخلی رقابت جدی و تنگاتنگی دارد که دریا و جنگل مشخصاً در فصول گرما یعنی بهار و تابستان دو گزینه برتر مازندران در این رقابتها محسوب می شوند!
اگر چه حقیر در باره چگونگی بهره برداری گردشگرانه مازندران از این دو گزینه استثنائی اقلیمی حرفهای نهفته و نگفته بسیار دارد، اما در این مقاله، مقوله دیگری مدنظرم بوده و فعلاً به ذکر آنها نمی پردازم و آن را به زمان دیگری می سپارم تا خلط مبحث بوجود نیاید.
سئوال اساسی اینجاست که آیا قابلیت های کاربردی گردشگرانه دریا و جنگل فقط و فقط محدود به فصول گرما و آن هم در حد شنا و ساحل نشینی و اقامت های موقت در پلاژها و ویلاهای سواحل و یا محدود به استفاده از سایه درختان تنومند جنگل و اسکان در اقامتگاههای جنگلی و تناول غذا در ایستگاههای تفریحی است؟! آیا نمی توان با توجه به صحنه های جذاب دریا در زمستان مثل پدیده ماهیگیری صیادان پره و دام گستر، مثل برگریزان هزاررنگ پائیزی در جنگل و دهها جاذبه دیگر، این کاربردها را علاوه بر فصول گرما به فصول سرما نیز تعمیم داد؟!
و سئوال اساسی ترم این است که آیا قابلیت های گردشگری استان مازندران تنها و تنها محدود به تابستان و منحصر به دریا و جنگل است و گزینه های برتر دیگری برای توسعه گردشگری مارندران که شامل تمام فصول سال گردد، وجود ندارند، گزینه هایی همچون آثار و ابنیه ارزشمند باستانی و تاریخی، اماکن و بقعه های زیارتگاهی، قبور و اماکن متعلق به مشاهیر بزرگ مازندران، جاذبه های اقلیمی، معدنی؛ آب گرم ها، آب سردها، قله ها، دره ها، چشمه ها، چشم اندازهای طبیعی، آبشارها، غارها، دریاچه ها، رودها، برکه ها، نهرها، تالاب ها، استخرهای پرورش ماهی در مازندران، کوهها، ایستگاههای تفریحات زمستانی، نمایشگاههای طبیعی و صنایع دستی، گلخانه ها، بافت های مسکونی روستاهای شمالی در شکل قدیم و جدید، روستاهای زیبائی مثل کندلوس چالوس، روستاهای تاریخی مثل فرح آباد ساری،منازل روستائی، فرهنگ و فولکلور اصیل، بکر و دست نخورده در مناطق دوردست مازندران، ورزش و بازیهای قدیمی مازندران، صنایع و وسایل و تمدن قدیم مازندران، آشپزی اصیل مازندران، گلهای زینتی و گیاهان داروئی و غیرداروئی مازندران، جاذبه های باغی و کشاورزی و دامی مازندران، موسیقی اصیل و محلی مازندران، داستانها و افسانه ها و اسطوره ها و قهرمانان قدیم مازندران، تاریخ مازندران، موزه لباسها و ظروف و وسایل مورد استفاده در مازندران قدیم، نقاشی های قدیم در مازندران، معماری قدیم و جدید در مازندران، تنوع درختان میوه دار و بی میوه در مازندران، مجسمه های شنی، تله کابینها، اراضی پله ای کشاورزی، و.... همه و همه بیانگر این حقیقت است که مازندران در احیای قابلیت های پائیزی و زمستانی گردشگری، دارای موقعیت های استثنائی است!
مازندران برای استقبال از گردشگران در زمینه های مختلف سرمایه گذاری های قابل اعتنائی هم از سوی دولت و هم از جانب بخش خصوصی نموده که بطور نمونه از هتل ها و مراکز اقامتی ساحلی و مراکز تفریحی بزرگ و گران قیمتی همچون تله کابین ها و مجموعه های تفریحی و غیره را می توان نام برد و واقعاً حیف است که از این همه سرمایه گذاری فقط در یک فصل و یا نهایتاً در یک فصل و نیم از آنها بهره برداری بعمل آید!
برخی از استانها برای بازدید از کویر، جاذبه ایجاد کرده و ذائقه گردشگران را با کثرت و غلظت تبلیغات فنی و تاثیرگذار که از استانداردهای جهانی نیز تبعیت می کنند، برای بازدید های علمی و غیر علمی از آن آماده کرده و از قبل آن اماکن کوچک و بی نام و نشانشان را نیز در سیاهه بازدیدها گنجانده و استان خود را برخوردار از غنای فرهنگی و اقلیمی معرفی می کنند!
لیکن در این میان مازندران بخاطر اولویت دریا و جنگل برای گردشگران، کمتر به احیای این همه قابلیت گردشگری پرداخته و در راستای همین غفلتها، گردشگری مازندران در فصول سرما تقریباً تعطیل و یا حداقل نیمه تعطیل است، در حالیکه به استناد قابلیتهای ذکر شده، مازندران سرآمد همه استانهایی است که مدعی گردشگری پائیزی و زمستانی اند!
بارش برف و باران پائیزی و زمستانی، مه گرفتگی های جاده ای و صحرائی، شبنم های پائیزی، آسمان آبستن ابرهای سیاه در مازندران، میوه های زمستانی، بازارهای محلی در مازندران و نمونه های معامله های اساسی تهاتری در مازندران از قدیم تا کنون، مسابقات ورزشی، شهرکهای ساحلی وسایر جاذبه ها، فرصت های پیش روی سازمان گردشگری و میراث فرهنگی مارندران اند که نباید همچنان از دست بروند!
در پایان تاکید می کنم که می توان همزمان با نگرش میزبانی معمولی و متداول از گردشگران، با ایجاد شهرکها و دهکده های ماکت گونه، کلکسیونی از جاذبه های مازندران را برای ایجاد انگیزه جهت جذب هرچه بیشتر گردشگر داخلی و خارجی در یک جا جمع کرد و مازندران را در نماهای مختلف به تصویر کشید و به تصور درآورد! آنچه که واقعاً جای خالی اش حس می شود، فقدان ساماندهی های جاذبه های زمستانی و عدم تبلیغ این همه قابلیت و استعداد گردشگری در مازندران و ناآشنائی گردشگران داخلی و خارجی از این جاذبه های تمام نشدنی و غیرقابل انقطاع مازندران برای انواع توریستها اعم از توریست باستانی، تاریخی، مذهبی، علمی، اقلیمی، تفریحی، فرهنگی، هنری، اجتماعی و یا حتی سیاسی است! و انتظار عمومی از مدیریت جدید سازمان گردشگری و میراث فرهنگی مازندران هم به همین توسعه کیفی و کمی گردشگری مازندران مربوط می گردد که امیدواریم به این اولویت بیشتر پرداخته شود.
صادقعلی رنجبر-عضو هیئت علمی دانشگاه
